Ամենահին պահպանված գորգը հանդիսանում է պազիրիկյան գորգը, որը պեղվել է Սիբիրի դամբարաններում և թվագրվում է մ.թ.ա. 5-3-րդ դարով, որն այժմ գտնվում է Սանկտ Պետերբուրգի Էրմիտաժում։ Այս քառակուսի գորգը, որը գրեթե կատարյալ ձևով է պահպանվել, շատ փորձագետների կարծիքով, ունի յուրահատուկ հայկական ծագում։

Հետազոտության ժամանակ եզրակացվել է, որ գորգի մեջ օգտագործվող կարմիր թելերը ներկվել են հայկական կոշենիից պատրաստված ներկով, որը դեռ հին ժամանակներում է հայտնաբերվել Արարատյան հարթավայրերում։ Բացի այդ, գորգ ստեղծելու համար օգտագործվող տեխնիկան համապատասխանում է հայկական երկակի հանգույցի տեխնիկային։ Այս տեխնիկան հատկապես հայտնի է որպես «Արմանի բաֆֆ», այսինքն ՝ «հայկական աշխատանք» Իրանի մի քանի գորգագործական կենտրոններում ։

Գորգի վրա առկա զանազան դեկորատիվ էլեմենտներն էլ են խոսում հայկական լինելու մասին:

Այլ դեկորատիվ մոտիվներ էլ կարելի է տեսնել: Օրինակ՝ կենտրոնում և աջ մասում աստղային մոտիվները հիշեցնում են այն, ինչ մենք հաճախ տեսնում ենք Փոքր Ասիայում Ուրարտական և Արտաշեսյան ժամանակաշրջաններից։

Ուրարտական շրջան

Հնարավոր է, որ նման աստղը քրիստոնեական խաչի նախատիպն էր: Ինչպես գիտենք, խաչի ամենավաղ պատկերները իրականում սիմետրիկ էին: Ստորև բերված են Հայաստանում քրիստոնեական խաչի ամենահին օրինակներից մի քանիսը:

Ավելի ուշ (12-14-րդ դարերում) այն պատկերվել է նաև Կիլիկիայի հայկական թագավորության մետաղադրամների վրա ։

Նախկին Արարատի տարածքում հայտնաբերված երկու կնիքների վրա ձիարշավների և որսի ժամանակ միտրաիստական գլխարկներով զինվորների պատկերները հիշեցնում են գորգի վրա արված պատկերները:

Այլ խորհրդանիշներ գորգի վրա, ինչպիսիք են մի շարք անգղներ, հավասարապես տարածված էին հին Հայաստանում, և նույնիսկ այսօր այդ մոտիվներից շատերը կարելի է գտնել հայկական գորգերում:

Հաշվի առնելով այն բոլոր վկայությունները, զարմանալի չէ, որ շատ փորձագետներ գալիս են այն եզրակացության, որ այս գորգը «ամենայն հավանականությամբ, հայ վարպետության գլուխգործոց է»: