Ինչպե՞ս այս հայ կնոջը հաջողվեց մարտահրավեր նետել ցարական կառավարությանը. արդյո՞ք դա հնարավոր էր
Հայ ժողովրդի պատմության ընթացքում քիչ չեն դեպքերը, երբ կանայք իրենց գործով կարողացել են մեծ ավանդ ունենալ պետականության կայացման գործում: Նրանց շարքերում է Շուշանիկ Հարությունյանը: Հայ բանաստեղծուհի Շուշանիկ Կուրղինյանը ծնվել է Գյումրի քաղաքում՝ արհեստավորի ընտանիքում։ Սովորել է ծննդավայրի Արղության օրիորդաց դպրոցում։
Այս հայրենասեր աղջիկը 17 տարեկանում մտել է Հնչակյան կուսակցության շարքերը և մի քանի աղջիկների հետ կազմել առաջին հնչակ օրիորդաց խումբը։ Նա իր խմբի հետ հասարակական ակտիվ աշխատանք է տարել Կովկասի հայության շրջանում:
Երբ նա 1907թ հրատարակեց իր՝ «Արշալույսի ղողանջներ» ժողովածուն, մարտահրավեր նետեց ցարիզմի դեմ: Կինն ում անով կոչվում է Երևանի դպրոցներից մեկը, նոր ու ինքնատիպ խոսք բերեց պոեզիա: 1905-1907 թթ. հեղափոխության պարտությունից հետո. գրել է մի շարք երգեր, փառաբանել ազատամարտիկներին։ Բանաստեղծուհին զայրացած մարտահրավեր նետեց ցարիզմին. «Թող կրակ վառվի արյունոտ գահի տակ»։
Բանաստեղծ Ավետիք Իսահակյանը Կուրգինյանի մասին. «Շուշանիկում ինչ-որ առեղծվածային բան կար՝ իսկական Սիբիլլա, կախարդուհի, մարգարեուհի՝ բարձրահասակ, նիհար, նյարդային, ֆոսֆորային փայլ աչքերում, բոլորովին հեռու ընտանեկան հոգսերից…»:
Նրա պոեզիան բարձր է գնահատել ժամանակի գրական–քննադատական միտքը։ Ալեքսանդր Մյասնիկյանը, Կուրղինյանին համեմատելով իտալուհի Ադա Նեգրիի հետ, ընդգծել է հայ բանաստեղծուհու հետևողական հեղափոխականությունը, անդավաճան նվիրվածությունը բանվոր դասակարգի պայքարին։