Աշխարհի առաջին տպագիր քարտեզը ՀԱՅԿԱԿԱՆ Է. ի՞նչ տեսք ունի այն
17-րդ դարի երկրորդ կեսին հայկական մամուլը Եվրոպայում բուռն զարգացում էր ապրում։ 1695 թվականին Ամստերդամում Թովմաս Վանանդեցու գլխավորած հայկական տպարանը թողարկել է եզակի ստեղծագործություն՝ աշխարհի առաջին տպագիր քարտեզը՝ «Համատարած աշխարհացույց» («Աշխարհի աշխարհագրական քարտեզ»)։
Հայերենով երկու կիսագնդերի առաջին մեծամասշտաբ քարտեզը համարվում էր այն ժամանակվա լավագույն և ամենահուսալի քարտեզներից մեկը։ Աշխարհի քարտեզը զարդարված է արևմտյան քարտեզագրության ոճով:
Ամստերդամի հայկական տպարանի բոլոր չորս հրատարակիչները, որոնք կազմել և հրապարակել են «Համատարած աշխարհացույց» քարտեզը, եղել են Նախիջևանի Գողթանի մարզի Վանանդ գյուղից:
Նրանց ընկերությունը հայտնի էր որպես «Վանանդենցիի Տպարան» կամ պարզապես Վանանդեցի։ Նրանց կողմից Ամստերդամում հիմնադրված հայկական տպարանը գոյատևել է մինչև 1717 թվականը՝ իր գոյության ընթացքում հրատարակելով բազմաթիվ արժեքավոր հայերեն դասագրքեր։