Գրավոր աղբյուրներըից բացի, հնագիտական ​​գտածոները ևս փաստում են, որ Հայկական լեռնաշխարհի տարածքում հայտնաբերվել են վաղ մշակույթների հետքեր մ.թ.ա. 6-րդ հազարամյակից։

Հնագիտական ​​պեղումների տվյալները հաստատում են, որ Հայկական լեռնաշխարհի բնակիչները հնում տիրապետել են բազմաթիվ արհեստների։ Արդեն մ.թ.ա V-IV հազարամյակներում գիտեին պղինձ հալեցնել, իսկ մ.թ.ա II հազարամյակում՝ երկաթ։

Ըստ վարկածներից մեկի՝ այստեղ հայտնագործվել է երկաթի հալման տեխնոլոգիան, ինչը միանգամայն հնարավոր է, քանի որ հենց Հայաստանում կան մետաղների հանքավայրեր, որոնք լայնորեն կիրառվել են հին ժամանակներում՝ երկաթի, պղնձի, կապարի և անագի։