1937 թվականին կալանավորված Գարեգին Կեսայանի հետ վերջին ժամադրության ժամանակ նրա կինը եկել էր երկու որդիների հետ, որոնցից կրտսերի հազիվ վեց ամիսն էր լրացել։ Գարեգինը, հասկանալով, որ իր ճակատագիրը կանխորոշված է, ասել է կնոջը.

«Կարող ես նորից ամուսնանալ, բայց ահա այս փոքրի ազգանունը մի փոխիր, նա այն բարձր կպահի»: Հոր խոսքերը իրականություն դարձան, 30 տարի անց ռեժիսոր Էդմոնդ Քեոսայանին ճանաչեց ողջ աշխարհը։

1958թվին նա ընդունվեց  ՌՊԿԻ-ի ռեժիսորականը: 1962 թվականին Քեոսայանի «Սանդուղք» կուրսային աշխատանքը ստացել է Մոնտեկարլոյի միջազգային կինոփառատոնի Գրան պրին։ Մեկ տարի անց Կաննում նշվեց բարձրագույն պարգևով և նրա երկրորդ ուսանողական աշխատանքը՝ «Երեք ժամվա ճանապարհ» ֆիլմը։

Նրա «Անորսալի վրիժառուները» ֆուրոր ստեղծեցին: Ֆիլմը դիտել է ավելի քան 50 միլիոն մարդ: Հերոսների խիզախ հուզմունքը, պատանեկան ռոմանտիկայի ոգին, դերասանների հրաշալի համաստեղությունը, ցնցող երաժշտությունը, նուրբ հումորը. ամեն ինչ այնպես ստացվեց, ինչպես մտածում էր Քեոսայանը։

Հայաստանում նկարահանվեց անհավանական բարի, հուզիչ և հեգնական «Տղամարդիկ» ֆիլմը, որը նոր էջ բացեց Քեոսայանի ստեղծագործության մեջ և բացահայտեց նրա տաղանդը բոլորովին անսպասելի կողմից։

Նկարահանումները ավարտվեցին հոկտեմբերի սկզբին։ Բայց սցենարով ֆիլմի վերջում պետք է ձյուն գար։ Իսկ Երևանում ձյունը դեկտեմբերից շուտ հազվադեպ է լինում, երբեմն՝ հունվարին։ Ձյուն չկար։ Եվ կարող էր ընդհանրապես չլինել։

Բայց Քեոսայանը շարունակում էր պնդել, որ եզրափակիչում պետք է ձյուն լինի։ Բոլորը սպասում էին: Եվ մի օր վաղ առավոտյան, երևանյան հյուրանոցի պատուհանից նայելիս, չհավատացին իրենց աչքերին. ամբողջ քաղաքը ձյամբ ծածկված էր։

Քեոսայանը հասցրեց «տագնապով» բոլորին հավաքել և նկարահանել ֆիլմի եզրափակիչ մասը: Ձյունը դիմացել է ընդամենը մի քանի ժամ, վերջին կադրերում երևում է, թե ինչպես է այն հալչում։ Ֆիլմից հետո բոլորը կատակում էին, որ լավ է, որ ձյուն էր պետք, ոչ թե ջրհեղեղ։

Այնուամենայնիվ, իր բոլոր սցենարները նա անգիր գիտեր և ինքն էր ցույց տալիս բոլոր դերերը՝ խաղալով դերասանների առջև։ Գլխավորը, որ տարբերակում է նրա բոլոր ֆիլմերը, բարությունն է:

Նա երազում էր ժողովրդական հերոս Անդրանիկի մասին ֆիլմ նկարահանել։ Ինչպես նաև ֆիլմ Երևանի մասին, իր սերնդի մասին՝ «Քաղացի տղաները» («Городские ребята»)։

Դա պետք է լիներ ֆիլմ այն երեխաների մասին, որոնց հետ նա մեծացել է «Մոսկվա» կինոթատրոնի շրջակայքում, նրա ընկեր Դնեպրիկեի (Դնո), Բեռլինից բերված տրոֆեյնային մեքենայի մասին, որով նրանք երթևեկում էին Աբովյան փողոցով և որը արգելակներ չուներ։

Չհասցրեց … բայց Էդմոնդ Քեոսայանը հասցրեց ուրիշ բան անել: Նա մեզ նվիրեց իր հոգու բարությունն ու իր սրտի կենսուրախ էներգիան, որը մինչ օրս մեզ համար աշխատում է վայրկյանում 24 կադր արագությամբ: