Հովհաննավանքը միջնադարյան վանք է, որը գտնվում է Աշտարակից մոտ 6 կմ հյուսիս գտնվող Հովհաննավանում։ Այն գտնվում է Քասախ գետի աջ ափին, որտեղից բացվում է գեղատեսիլ տեսարան դեպի Արա Լեռը։

Վանքը ենթադրաբար հիմնադրվել է 4-րդ դարի սկզբին Գրիգոր Լուսավորիչի կողմից։ Այսօր մնացել են միայն նրա ավերակները։ Հովհաննավանքի ամենահին շինությունը 5-րդ դարում կառուցված Սուրբ Գրիգոր բազիլիկն է, որը դարեր շարունակ բազմիցս վերականգնվել է։

Բազիլիկում գտնվում է Հայաստանում եզակի սրբապատկերներից մեկը։

Վանքի գլխավոր կառույցը՝ Սուրբ Կարապետ եկեղեցին, կառուցվել է 1216-1221 թվականներին իշխան Վաչե Վաչուտյանի կողմից։ Այն պատկանում է խաչաձև գմբեթավոր ճարտարապետական ոճին և յուրաքանչյուր անկյունում ունի երկհարկանի մատուռներ։ Հատկապես ուշագրավ է տաճարի շախմատային դասավորությունը՝ Սև և կարմիր քարերով։

Սուրբ Կարապետը հարուստ է զարդարանքով: Նրա զարդարանքների գլխավոր տարրը Հիսուսի պատկերով հարթաքանդակն է: Այս պատկերում Հիսուսը նստած է գահին կենտրոնում: Իր աջ ձեռքով Նա օրհնում է իմաստուն աղջկան, որը խոնարհաբար նայում է նրան, իսկ ձախ ձեռքը դատապարտում է անխոհեմ աղջկան, ով իր մեջքին շրջվեց:

Այս վանքի հետ է կապված մի լեգենդ։ Երբ զավթիչները ներխուժեցին Հայաստան և շարժվեցին դեպի վանք, որն իր ճանապարհին ամեն ինչ դատարկեց, վանքի վանահայրը որոշեց խեղդվել մոտակա գետում, որպեսզի չտեսնի, թե ինչպես է ընկնում վանքը և ինչպես են զոհվում նրա եղբայրները։

Բայց Աստված թույլ չտվեց, և վանահայրը սկսեց քայլել գետի մակերևույթին, ինչպես կքայլեր ամուր գետնի վրա: