Մարկո Պոլոն (1254-1324) եղել է վենետիկյան վաճառական և ճանապարհորդ, որը ներկայացրել է իր ճանապարհորդությունների պատմությունը և ուսումնասիրությունները հայտնի «Աշխարհի հրաշքների գիրքը» աշխատությունում: Գիրքը Հայաստանի, Չինաստանի, Ղազախստանի, Իրանի և այլ երկրների մասին աշխարհագրական, ազգագրական և պատմական գիտելիքների արժեքավոր աղբյուր է:

Մարկո Պոլոյի խոսքով՝ Հայաստանը բաժանված էր Մեծ Հայաստան և Փոքր Հայաստանի (հավանաբար նկատի ուներ Կիլիկիան)։

«Սա վեհ երկիր է: Այն իր արմատներով գնում է Երզնկա (Էրզինջան) անունով քաղաք, որտեղ հյուսում են աշխարհի լավագույն գործվածքներն ու կտավները։ Այստեղ կան նաև լավագույն վաննաները բնական աղբյուրներից, որոնք հասանելի են ամբողջ քաղաքում:

Երկրի ժողովուրդը հայերն են։ Երկրում շատ քաղաքներ ու գյուղեր կան, բայց դրանցից ամենակարևորը Երզնկան է, որտեղ գտնվում է արքեպիսկոպոսի գահը, և Արզիրոնը (Էրզրում):

Տրապիզոնի և Տավրոսի միջև կա մեկ ամրոց, որը կոչվում է Բաբերդ (Բայբուրթ): Նա կանգնած է թերակղզու բլրի վրա՝ արծաթի հանքերի կողքին», — գրել է ճանապարհորդը։

Գուցե Մարկո Պոլոն առաջին եվրոպացին էր, ով արևմտյան աշխարհին ներկայացրեց բիբլիական Արարատ լեռան աննկարագրելի և վեհ գեղեցկությունը։ Մարկո Պոլոն ցանկանում էր փոխանցել այն կարևոր փաստը, որ Արարատ լեռը Նոյյան տապանի վերջնական կանգառն էր։

«Լեռան գագաթը գրեթե միշտ ծածկված է ձյունով, և դրա վրա շատ դժվար է բարձրանալ։ Ձյունը գրեթե չի հալվում, և նրա վրա մշտապես նոր ձնահյուսեր են թափվում: Լեռան ստորին հատվածներում տարվա տաք եղանակին կարելի էր տեսնել խիտ և առատ խոտածածկույթ։

Ամռանը այստեղ անասուններ են բերվում։ Հալչող ձյունն աղտոտում է հողը։ Լեռն այնքան լայն է, որ այն կարելի է շրջանցել ավելի քան երկու օրում։

Փոքր Հայաստանում նույնպես շատ քաղաքներ ու գյուղեր կան։ Փոքր Հայաստանի բնակիչները որսորդներ էին։ Ափին կանգնած էր Լայաս անունով մի քաղաք։ Դա առևտրի քաղաք էր: Բոլոր ապրանքները Արևելքից (ոսկի, մետաքս, համեմունքներ) անցնում էին այս քաղաքով, որտեղ տարբեր երկրներից վաճառականներ էին գալիս», — գրել է Մարկո Պոլոն: