Հայ ականավոր գրող, մանկավարժ, լուսավորական Խաչատուր Աբովյանի որդին հայ կրթական գործիչ Վարդան Աբովյանն է: Վարդանը ծնվել է 1840 թվականի մայիսի 31-ին Թիֆլիսում:

Նախնական կրթությունն ստացել է տանը։

Ընդամենը 8 տարեկան էր Վարդանը, երբ զրկվեց հորից և երեխայի խնամքը մնաց մոր՝ էմիլիեի վրա:

Հոր անհետացումից մեկ տարի հետո՝ 1849 թվականի աշնանը, մոր հետ Վարանը Երևանից փոխադրվեց Թիֆլիս։

Ինը տարեկանից սովորել է Թիֆլիսի ազնվական գիմնազիայում։ Երկու տարի հետո, հայերենը կատարելագործելու նպատակով, ընդունվել է Ներսիսյան դպրոցը:

1854-1859 թվականներին սովորել է Խարկովի մասնավոր պանսիոնում, ապա՝ 1861-1862 թվականներին ուսումը շարունակել է Դորպատի համալսարանում, ստացել ռուսաց լեզվի կրտսեր ուսուցչի վկայական։ Ռուսաց լեզու, պատմություն, գեղագրություն է դասավանդել Լիֆլանդիայի նախ Ֆելին գյուղաքաղաքում, ապա Տալլինի (Էստոնիա) տարբեր ուսումնական հաստատություններում։ 1869 թվականի վերջերին վերադարձել է Այսրկովկաս և անմիջապես ուսուցչի պաշտոն ստացել Ախալքալաքում։

Ռուսերենի, պատմության և աշխարհագրության դասեր է տվել տղամարդկանց և կանանց գիմնազիաներում, տեղի հոգևոր դպրոցում։ Մեկ տարի հետո վերադարձել է Թիֆլիս, այստեղ մասնավոր դպրոցներում և գիմնազիաներում դասեր է տալիս նույն առարկաներից։

 Ամուսնու մահից 22 տարի անց՝ 1970 թվականին, մահանում է Էմիլին:

1875 թվականին Վարդանը տեղափոխվել է Էջմիածին։ Այստեղ հինգ տարի ուսուցչություն է արել Գևորգյան ճեմարանում։ Այնուհետև տասը տարի ապրել է Երևանում և աշխատել թեմական դպրոցում որպես ուսուցիչ և դաստիարակ։

1891-1896 թվականներին աշխատել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում որպես դաստիարակ, միաժամանակ դասեր է տվել ռուսերենից, պատմությունից և աշխարհագրությունից:

Մահացել է Էջմիածնում և թաղվել Գայանե վանքի բակում:

Վարդան Աբովյանը մեծ ընտանիքի հայր է եղել։ Ամուսնացել է Կատարինե Աբովյան-Յարալյանի հետ և ունեցել ութ զավակ, որոնցից Խաչատուրը, Վահանն ու Պետրոսը մահացել են դեռ մանուկ հասակում:

Դժբախտաբար, Վարդանը շուտ է մահացել և մնացած երեք տղաներին՝ Կոստանդինին, Աշոտին, Լևոնին և 2 աղջիկներին մեծացրել և կրթության է տվել կինը՝ Կատարինեն: