«Խուսափեք Հայաստանի դեմ ռազմական գործողություններից». ո՞ր երկրի նախագահն է ասել

ԱՄՆ 41-րդ նախագահ Ջորջ Հերբերտ Ուոքեր Բուշը մահացել է 2018 թվականի նոյեմբերի 30-ին 94 տարեկան հասակում։ Ներկայացնում ենք եզակի փաստաթուղթ, որում գրված է Ջորջ Բուշի և վարչապետ Սուլեյման Դեմիրելի զրույցը՝ Թուրքիայի վարչապետ Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմի ժամանակ:

Պարզ է դառնում, որ Ջորջ Բուշն, ըստ էության, իր նախազգուշացմամբ կանխել է Թուրքիայի առաջիկա ռազմական ներխուժումը Հայաստան։ Այդ նախազգուշացումը վճռորոշ դեր խաղաց Հայաստանի դեմ ագրեսիայից թուրքերի հրաժարվելու գործում։

Քաղաքական մեկնաբան Սուրեն Սարգսյանը հրապարակել է եզակի փաստաթուղթ, որը վերաբերում էր 1992թ. մայիսին ԱՄՆ նախագահ Ջորջ Հերբերտ Ուոքեր Բուշի և Թուրքիայի վարչապետ Սուլեյման Դեմիրելի միջև տեղի ունեցած հեռախոսազրույցին: Համենայնդեպս, փաստաթուղթը հրապարակել է մասամբ, քանի որ նկարի վրա երևում է միայն վերին մասը։

Եվ այսպես, 1992թ. մայիսի 11-ին Թուրքիայի վարչապետ Դեմիրելը զանգահարել էր ԱՄՆ նախագահ Բուշին։ Խոսակցությունը տևել է ընդամենը 11 րոպե։

Նախագահ Բուշը. «Ես գիտեմ, որ դուք ստացել եք իմ ուղերձը ղարաբաղյան հարցի վերաբերյալ։ Մենք ցանկանում ենք խաղաղություն հաստատել։ Բացի այդ, ես հասկանում եմ, որ ձեզ վրա ճնշում են գործադրում երկրի ներսից։ Ես կոչ եմ անում ձեզ զսպվածություն ցուցաբերել և խուսափել ռազմական միջամտությունից։ Իրավիճակը չափազանց բարդ է»։

Դեմիրել. «Ես էլ եմ խնդրում մեր մարդկանց համբերություն ցուցաբերել։ Ես նրանց ասում եմ, որ ռազմական միջամտությունն անհնար է։ Պարզապես, այսօր մենք չենք կարող լուծել զենքի խնդիրը: Մենք նաև աշխատելու ենք մեր ադրբեջանցի եղբայրների հետ»։

Նախագահ Բուշը. «Տեր-Պետրոսյանն էր ինձ զանգահարել անցած հանգստյան օրերին, և ես նրան ասացի, որ մեզ պետք է հակամարտության խաղաղ կարգավորում»։