1921 թվական, փետրվար.

Բոլշևիկների իշխանության ժամանակ շատերը անարդար կերպով գնդակահարվեցին որպես հակահեղափոխականներ, կողոպտիչներ, կոմունիստական մարդասպաններ, դավաճաններ, սակայն նրանք պարզապես պայքարում էին ազատ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ համար: Այդ արյունոտ գիշերներից մեկը, որի ժամանակ բանտում գնդակահարվեցին շուրջ 21 հոգի, նկարագրում է բանտարկյալներից մեկը, ով ականատես է եղել այդ սարսափելի տեսարանին:

«Կենտրոնական բանտում կարգուկանոնը բավականին խիստ էր, իսկ փետրվարի 16-ից էլ դարձավ նաև դաժան։ Այդ օրը բանտի միջանցքներում, բակում և գլխավոր մասնաշենքի առջև անսովոր շարժում էր նկատվում։ Առավոտյան ժամը 5-ից բանտի պետը, բանտի հանձնակատարը և տնօրենը հրամաններ էին տալիս։

Հաճախ լսվում էր բանտային երկաթե դռների սարսափեցնող դղրդյուն։ Պարզ էր, որ մարդիկ մտնում ու դուրս էին գալիս բանտից։ Ինչ-որ չար ու մութ բան էր կատարվում:

Այդ զգացումն ուժեղացավ այն բանից հետո, երբ հայկական գվարդիային փոխարինելու եկան թուրք «կոմունիստներն» ու կարմիր բանակայինները։ Այդ ժամանակ բոլորը սարսափած էին։ Ութն անց կեսին մեր խցիկի դուռը բացվեց, և ներս մտան բանտապետը, հանձնակատարը, տնօրենը և դռները բացող կինը մոմը ձեռքին:

Բանտի հսկիչի ձեռքին երկար ցուցակ կար։ Նա սկսեց կարդալ.

• «Կորգանով Նիկոլայը այստե՞ղ է»,
• «Նա այստեղ չէ», — պատասխանեց բանտարկյալներից մեկը,
• «Ենգիբարյան Լևոն»,
• «Առաջին հարկում է», — ասաց մյուսը,
• «Բոգդանով Նիկոլայ»,
• «Ես եմ»,
• «Վերցրեք ձեր իրերը և հետևեք մեզ»:

Ընդհանուր առմամբ քսանմեկ անուն և ազգանուն հնչեց: Մեր խցիկից միայն Բոգդանովն էր՝ Գերագույն դատարանի պարետը։ Նա իր հետ վերցրեց մեկ այլ բանտարկյալի մոտ գտնվող բարձը և հետևեց բանտային ղեկավարությանը առանց մեզ հրաժեշտ տալու:

Միջանցքում նորից լսվեցին հեռացող մարդկանց քայլերը։ Մեզանից ոչ ոք քնած չէր. մեկը պառկել էր թաց հատակին, մյուսը անկողնում, բայց բոլորը լուռ, շունչները պահած, տառապում էին գնդակահարված մարդկանց հետ միասին:

Մենք լսում էինք ձայներ, որոնք համոզում էին բանտարկյալներին չդիմադրել և հանձնվել։

«Առավոտյան վերցրեք մեզ, փորձեք, հետո կրակեք։ Դուք ասացիք, որ ոչ մեկին չեք պատժի առանց դատարանի, ինչու չեք պահում ձեր խոսքը»,- բարձրաձայն բողոքում էին կալանավորները։

Գոռոցները, հառաչանքները և բղավոցները խառնվում էին կրակոցների ձայներին։

Տպավորություն էր, որ բանտարկյալներին խցիկից խցիկ հերթով գնդակահարում են։

Զինվորները բաժանվել էին երկու խմբի։ Մի խումբը կրակում էր մեր կողմից, իսկ մյուս խումբը անցել էր գլխավոր մասնաշենքի հետնամաս և այնտեղ էր կրակում:

Արդեն առավոտյան ժամը 6-ի սահմաններում էր, երբ հրաձգությունը վերջնականապես դադարեց։ Ռուս զինվորների մեքենան հաղթական տրամադրությամբ դուրս եկավ բանտից։

Այս գիշեր, թեև մենք ողջ մնացինք, սակայն, տպավորություն էր, թե գնդակահարվել ենք մեր 21 ընկերների հետ միասին։ Եվ ոչ միայն մենք, այլև ամբողջ բանտը՝ ավելի քան 800 բանտարկյալների հետ միասին»։