Եթե հայտնվեք հրաշագեղ բնությամբ Լոռու մարզի խորքերում, դուք կգտնեք Ախթալա ամրոցը, որը կառուցվել է 10-րդ դարի վերջին։ Բերդի պարիսպները կառուցվել են բրոնզի և երկաթի դարաշրջանի ընթացքում՝ Բագրատունիների Կյուրիկյան ճյուղի կողմից։ Այս ճյուղը, ասում են, առաջացել է Գուրգեն (Կյուրիկե) Բագրատունուց։

1887-1889 թթ. ֆրանսիացի հնագետ Ժակ դը Մորգանը Ախթալայում հայտնաբերեց 576 քարե ուղղանկյուն դամբարաններ, ինչպես նաև խեցե, երկաթե ու բրոնզե գտածոներ` Ք.ա. 8-րդ դարով թվագրվող։ Տեղանքը հնուց ի վեր հայտնի է եղել որպես պղնձի հարուստ հանքա-վայր, իսկ պղինձը` տվյալ շրջանի հիմնական մետաղ։ Պատմիչներ Կիրակոս Գանձակեցու և Վարդան Արևելցու վկայությամբ` 12-13-րդ դարերում բնակավայրը կոչվել է Պղնձահանք։

Ախթալայի ամրոցը համարվում է Հայաստանի ամենանշանավոր ճարտարապետական ​​հուշարձաններից մեկը։ Այն կառուցվել է կապույտ բազալտից և թշնամիների կողմից համարվել է անհասանելի։ Բերդը շրջապատող խոր ձորերը և ժայռոտ լեռները բնական պատնեշի դեր են կատարել:

Ինչ վերաբերում է հասանելի տարածքներին, ապա դրանք պաշտպանված էին աշտարակներով ու դարպասներով։ Բերդն ունի միայն մեկ մուտք, որը գտնվում է հյուսիսային մասում։ Բերդի ներսում գտնվում է Ախթալայի վանքը, որը բաղկացած է 3 եկեղեցուց, զանգակատնից և քարաշեն կացարաններից։ Վանական համալիրը կառուցվել է Հայաստանում՝ Վերածննդի դարաշրջանում և համարվում է Հայաստանի տարածքում ամենանշանավոր ճարտարապետական ​​կառույցներից մեկը։

Եկեղեցիները հայտնի են իրենց որմնանկարներով, որոնք պատկերում են Հին և Նոր Կտակարանների տարբեր գլուխներ: Այդ պատկերները ևս մեկ ապացույցն են նրա, որ Հայաստանում որմնանկարչությունը եղել է մշակութային զարգացած ճյուղ: