Բուլղարիայում հայկական գաղութի պատմությունը սկսվում է 5-րդ դարից։ Բյուզանդիայի տիրապետության շրջանում բազմաթիվ հայեր տեղափոխվեցին Բուլղարիայի տարածք։ 9-րդ դարում բյուզանդական հայոց կայսրուհի Թեոդորա Մամիկոնյանի ջանքերով Բուլղարիայում քրիստոնեությունը հռչակվեց պետական ​​կրոն, գրում է Նոյան տապանը։

997-1018 թթ. Բուլղարիան ղեկավարում էր հայկական թագավորական դինաստիան՝ Կամիտոպուլի (հայերեն՝ Կոմսաձագ), սերված Նիկոլայից (Նիկողայոս) և հայ Հռիփսիմիայից։ Դա ուղղափառ հայերի մի տոհմ էր, որը նկատելի հետք թողեց Բուլղարիայի պատմության մեջ։ Հայկական տոհմի հիմնադիր Նիկոլայի որդիները՝ Դավիթը, Մովսեսը, Ահարոնը և Սամուելը իշխում էին նահանգի տարբեր հատվածներում, որոնք ներառում էին ներկայիս Ալբանիայի, Հունաստանի, Մակեդոնիայի և Թուրքիայի տարածքները։

Սամուելին վիճակված էր դառնալ հայտնի բուլղարական թագավորներից մեկը։ Եղբոր հետ ծառայել է բյուզանդական բանակում՝ հայկական զորամասում։ Բյուզանդիայի կայսրի հրամանով նրանք տեղափոխվեցին Թրակիա՝ կռվելու բուլղարների դեմ։ Տեսնելով տեղի բնակիչների նկատմամբ դաժանությունը՝ նրանք ապստամբեցին կայսեր դեմ և անցան բուլղարների կողմը։ 971 թվականից նա փաստացի սկսեց կառավարել Բուլղարիան՝ որպես զինվորական առաջնորդ և գահակալ Ռոման ցար Պետրոս I-ի երկրորդ որդի։ 977 թվականին բյուզանդական գերությունից փախած ցար Ռոմանի մահից հետո Սամուելը դարձավ Բուլղարիայի ցար։ 997 թ. Ձգտելով պահպանել իր թագավորության անկախությունը՝ նա շարունակական պատերազմներ է մղել Բյուզանդական կայսրության հետ։ Իր գահակալության առաջին տարիներին Սամուելը կարողացավ մի քանի խոշոր պարտություններ կրել բյուզանդացիներին և դադարեցնել նրանց հարձակումները նրանց հողերի վրա։

10-րդ դարի վերջում բուլղարական զորքերը գրավեցին սերբական հողերը (Դուկլյա իշխանությունը) և մի շարք արշավախմբեր անցկացրին խորվաթների և հունգարների դեմ։ Բայց 1001 թվականից Սամուելը ստիպված եղավ պաշտպանել իր հողերը բյուզանդացիների ճնշումից: Այն բանից հետո, երբ Բյուզանդիան վերականգնեց Բուլղարիայի հյուսիս-արևելյան հողերը, Սամուելը մայրաքաղաքը տեղափոխեց ժամանակակից Մակեդոնիայի տարածք: Սկզբում կոնկրետ մայրաքաղաք չկար, սակայն ժամանակի ընթացքում մայրաքաղաք որոշվեց Օհրիդ քաղաքը։ Սամուելը մահացավ սրտի կաթվածից 1014 թվականի հոկտեմբերի 6-ին՝ Կլեյդիոնի ճակատամարտում կրած աղետալի պարտությունից երկու ամիս անց, և չորս տարի անց Բուլղարիան ամբողջությամբ նվաճվեց բյուզանդացիների կողմից։