Armenia Recepta. «Հայաստանը վերանվաճված է»: Հայաստանի հիշատակումը՝ Հռոմի կայսր Օկտավիանոս Օգոստոսի (Caesar Augustus Octavian, մ.թ.ա. 27 — մ.թ. 14) արծաթե դինարիոսի վրա:

Դրամի վրա պատկերված են Հայաստանի խորհրդանիշերը՝ ավանդական միհրական թագը, ինչպես նաեւ նետերով պատյանը, աղեղը և վահանը:

Մի փոքր պատմությունից. Մ.թ.ա. 20 թվականին հռոմեացիները կայսր Օկտավիանոս Օգոստոսի գլխավորությամբ шրշшվեցին Հայաստան: Արքունական դшվшդրnւթյшն պшտճшռnվ uպшնվnւմ է Հայոց արքա Արտաշես Բ-ն (մ.թ.ա. 34 — մ.թ.ա. 20), հռոմեական զnրքը մտնում է Հայաստան, և կայսր Օկտավիանոս Օգոստոսն այստեղ հաստատում է Հռոմի գերիշխանությունը:

Այդ պահից սկսած 20 տարի Հայաստանի գահին հիշատակվում են Արտաշեսյան դինաստիայի Հռոմի կողմից հովանավորվող և իրար հաջորդող երկու արքաները՝ նրանք կրում էին «Հայոց արքայից արքա» տիտղոսը։ Ներկայացվող դրամը հավանաբար հատվել է մ.թ.ա 20-ին, երբ Տիգրան Գ-ն (Արտաշես Բ-ի եղբայրը)՝ կայսր Օկտավիանոս Օգոստոսի ձեռամբ հռչակվել է Հայոց արքա և գահակալել 12 տարի: Նրան հաջորդել է վերջինիս որդին՝ Տիգրան Դ-ն, մինչև մ.թ. 1 թ. uպшնվելը: Մ.թ. 1 թվականին Արտաշեսյաններն արդեն հեռանում են պատմության թատերաբեմից:

ARMENIA RECEPTA — Augustus. 27 BC-AD 14. AR Denarius (19mm, 2.77 g, 12h). Unsigned British Museum electrotype after a Pergamum mint issue. Bare head right; AVGUST[VS] below / ARMENIA RECEPTA, tiara, quiver, and bow in case.

Ռուբեն Շուխյան